Hoe Machiel Dierks mij naar Heereveen en Ulrum bracht.

Een tochtje door het noorden van het land bracht ons gisteren bij twee dominees uit de negentiende eeuw. De eerste was in Heereveen. Daar is het charmante Domela Nieuwenhuis museum.

Verschillende kamers zijn ingericht met boeken en gebruiksvoorwerpen van de latere socialist en anarchist.

Ik wilde er graag heen omdat Domela Nieuwenhuis in deel 4 van Machiel Dierks een rol zal gaan spelen in de levens van Machiel en de arbeiders van de metaalfabriek van Enthoven.

Daarna hebben we een bezoek gebracht aan het plaatsje Ulrum in het noordwesten van Groningen. Hier begon de Afscheiding van 1835, die zo’n grote rol speelt in het leven van Albert van Raalte in deel 2 van ‘Machiel Dierks het leven van een dagloner’. Een fragment:

‘Het heeft natuurlijk alles te maken met de moeilijkheden van Hendrik de Cock en Hein Scholte vorig jaar in Ulrum.’ Anthony vraagt zich af of ze zich over die kwestie niet uit moeten laten. ‘Het is toch onverteerbaar dat zij nu buiten de kerk staan.’

‘Maar hoe is dat eigenlijk precies gegaan?’, wil Albert weten.

‘Je weet dat de Cock al in juni vorig jaar uit het ambt is gezet.’

Albert knikt instemmend en vraagt: ‘Maar was dat nou enkel omdat hij, notabene op verzoek van de ouders, kinderen van buiten zijn gemeente had gedoopt?’

‘Ja, eigenlijk wel. Hij had misschien wat diplomatieker kunnen zijn, maar in wezen ging het daarom.’

‘En Hein?’

‘Hein was hem in Ulrum op gaan zoeken, als vriend. De Cock had toen immers juist zijn dochtertje verloren. Omdat De Cock in zijn eigen gemeente buitenspel was gezet, heeft de kerkenraad aan Hein gevraagd of hij er eens wilde preken. Maar daar ging de vervanger van de Cock natuurlijk niet mee akkoord. Er is toen een hele rel ontstaan, in de kerk notabene. Hein werd geschorst. Kort daarna is hij zelf uitgetreden. En nu willen ze dus ook al verhinderen dat jij benoemd wordt.’

De pastorie waar de Cock heeft gewoond.

https://dorpsonderzoekulrum.weebly.com/hervormde-pastorie—hendrik-de-cock.html

De hervormde kerk van Ulrum, waar de Cock zijn preken hield.

In een uitzending uit 2014 van de eo komen de gebeurtenissen in Ulrum aan bod. Bekijk het filmpje vanaf 18.00 min.